Ćwiczenia na pamięć
Ćwiczenie pamięci – dlaczego jest tak istotne?
To tylko ułamek procenta informacji, które przechowuje nasz mózg. Gdy się nad tym chwilę pochylimy widzimy jak ogromną pracę wykonuje on każdego dnia! Często go nie doceniamy lub (co gorsza) zauważamy ten wysiłek dopiero wtedy gdy coś zaczyna szwankować. Gdy mamy problem z przypomnieniem sobie jakiejś istotnej informacji.
Ćwiczenie mózgu
A gdyby tak zająć się tym i zadbać o swój mózg trochę wcześniej? Prawdopodobnie wszyscy dbamy o swoje zdrowie chodzimy na badania i kontrole lekarskie, może nawet ćwiczymy regularnie. Dlaczego nie zacząć ćwiczyć swojego mózgu? Po to by jak najdłużej mógł służyć nam świetną formą i dobrą pamięcią. Sprawny umysł to po prostu łatwiejsze życie.
Sprawniejszy umysł i lepsza pamięć pozwala nam też zaoszczędzić czas. Szybciej nauczymy się nowego języka obcego, łatwiej przyswoimy obsługę jakiegoś urządzenia komputerowego, lepiej zapanujemy nad swoimi obowiązkami w pracy bo mniej czasu będziemy poświęcać na to by zastanawiać się gdzie położyliśmy ważny dokument i co właściwie teraz powinniśmy zrobić.
Jak ćwiczyć pamięć?
Nasz mózg jest neuroplastyczny, czyli ma taką niezwykłą zdolność, że cały czas może zmieniać swój kształt, wytwarzać nowe połączenia między neuronami, a nawet nowe neurony. To znaczy, że nasz mózg się zmienia w zależności od tego czego aktualnie doświadcza i jakie cele sobie stawiamy. A co najważniejsze – neuroplastyczność pozwala nam na rozwój i zmianę naszego mózgu przez całe życie. Dobry trening mózgu pozwala nam rozwijać dużo więcej tych połączeń między neuronami.
Jak trenować mózg?
Ale jak zrobić taki trening? Może nam się wydawać, że skoro gramy w szachy lub rozwiązujemy krzyżówki czy sudoku to już odpowiednio trenujemy swój mózg. Oczywiście, te aktywności są dobrym pomysłem, ale nie możemy ograniczać swoich ćwiczeń pamięci wyłącznie do tych rzeczy. Głównie dlatego, że gdy wykonujemy cały czas jedno i to samo ćwiczenie umysłowe (nieważne jak dobre ono by nie było) trenujemy swój mózg wyłącznie w jednym obszarze. Porównując tą sytuację do ćwiczeń fizycznych wyglądałoby to tak, gdybyśmy przez kilka miesięcy tylko i wyłącznie ćwiczyli biceps prawej ręki i nie wykonywali żadnych innych ćwiczeń. Owszem – zobaczymy efekty, ale dla sprawnego i zdrowego ciała potrzebne są jeszcze inne aktywności.
Aby taki trening przyniósł nam jak największą korzyść powinien być wykonany zgodnie z kilkoma zasadami. Najważniejszą rzeczą przy ćwiczeniach na pamięć jest to, by były one różnorodne. Nasz mózg uwielbia rutynę jednak przez nią nie angażuje się w ćwiczenie i trening nie jest efektywny, za to zaskakiwanie go pozwala na osiągnięcie o wiele lepszych rezultatów. Najlepsze ćwiczenia to takie, które są różnorodne i pozwalają nam jednocześnie angażować różne części naszego umysłu. Kolejną zasadą treningu (analogicznie do treningu fizycznego) jest regularność. Lepiej ćwiczyć pamięć 2-3 razy w tygodniu po 15 minut niż raz na miesiąc przez godzinę.
Trening umysłowy – jakie ćwiczenia na pamięć na co dzień?
Pewnie od razu gdy przychodzi nam na myśl trening pamięci to myślimy o tym, że trzeba coś powtarzać by to zapamiętać. Jednak w efektywnej nauce i w treningu naszego umysłu powtórka jest dopiero ostatnim krokiem nauki. Wcześniej zanim zaczniemy sobie coś powtarzać, musimy się tego nauczyć. A najlepiej przyswajamy nową wiedzę, gdy to czego się uczymy próbujemy skojarzyć z czymś co już znamy, najlepiej z jakimś prostym obrazem, który łatwo zobaczymy w swojej wyobraźni.
Nasz mózg myśli obrazami. Gdy chwilę się zastanowimy na pewno znajdziemy w swojej pamięci chociaż jedną taką sytuację w której nie mogliśmy przypomnieć sobie jakiejś nazwy, ale za to mieliśmy w głowie obrazy, emocje i wrażenia z nią związane.
Drugim krokiem są wyobrażenia. Musimy zobaczyć oczami naszej wyobraźni historię, która zaciekawi nasz mózg, która pomoże nam zapamiętać to nasze skojarzenie. Samo skojarzenie nie jest wystarczające dla naszej pamięci – to wyobrażenie realnie potrafi zapisać się w naszym mózgu na bardzo długo. Dopiero ostatnim krokiem jest powtórka (aktywna), za pomocą której próbujemy wydobyć z naszej pamięci to czego się nauczyliśmy.
W dobrych ćwiczeniach na pamięć zarówno dla dorosłych jak i dla dzieci angażujemy swoją wyobraźnię. Świetnym zadaniem jest zapamiętywanie kilku (około 8-10) słów w dobrej kolejności. Może być to na przykład lista zakupów, które mamy kupić w sklepie. Spróbuj teraz zapamiętać po kolei następującą listę produktów: cukier, masło, ręcznik papierowy, banany, mydło, puszka kukurydzy, kawa, czekolada.
Żeby zapamiętać te słowa należy ułożyć historię. Warto zacząć ją od miejsca, które pozwoli nam przypomnieć sobie tą listę. Na początku możemy wyobrazić sobie, że stoimy przy naszej szafce kuchennej i gdy ją otworzymy wysypuje nam się cukier. Po chwili jest on już wszędzie. Próbujemy to posprzątać ale niechcący upuszczamy masło na podłogę i staje się cała tłusta. By wytrzeć próbujemy dosięgnąć ręcznika papierowego….. I dalej sami wyobraźcie sobie co się dzieje. A potem spróbujcie zapisać te słowa po kolei!
Warto również nauczyć się mnemotechnik, które pozwolą nam zapamiętywać jeszcze większą ilość informacji i w ten sposób ćwiczyć swoją pamięć.
Świetną techniką zapamiętywania jest metoda lokalizacji, która wykorzystuje znaną nam przestrzeń czy ułożenie sobie na przykład klucza obrazowo-cyfrowego, który umożliwi nam zapamiętywanie danych cyfrowych. Dokładnego zastosowania poszczególnych technik pamięciowych w praktyce uczą się nasi kursanci (dzieci, młodzież czy dorośli) na naszych kursach „Best Brain – nowy wymiar edukacji” zarówno grupowych jak i indywidualnych.
Nasz mózg nie powinien wpadać w rutynę podczas treningu więc kolejnym świetnym ćwiczeniem będzie wykonywanie codziennych czynności inaczej niż zwykle. Może to być na przykład wytarcie kurzy lewą ręką, powrót do domu inną trasą niż zwykle czy zmiana położenia jakiegoś przedmiotu w domu.
Gdy wprowadzimy takie ćwiczenia do swojej codzienności po jakimś czasie zobaczymy, że nasz mózg jest sprawniejszy i lepiej radzi sobie z różnymi wyzwaniami. (A jeśli potrzebujecie inspiracji jakie ćwiczenia wykonywać by ćwiczyć swój mózg – zachęcamy do zapisu na nasz newsletter! Będziecie otrzymywać od nas ciekawe ćwiczenia dla mózgu!
Pamięć krótkotrwała a długotrwała
Gdy skończymy naukę, to co właśnie przyswoiliśmy znajduje się w pamięci krótkotrwałej. Żeby to czego się nauczyliśmy stało się naszą wiedzą musimy „powiedzieć” naszemu mózgowi, że jest to dla nas ważne. Zrobimy to robiąc powtórki. Ale nie powtarzamy tego, czego właśnie się nauczyliśmy ponowie czytając ten sam materiał (i usypiając przy okazji nasz mózg, gdyż gdy będzie drugi raz czytał to samo, uzna, że jest to dla niego już nudne i nie skupi się na tym). Wykonujemy powtórkę AKTYWNĄ to znaczy zamykamy książkę i próbujemy NA GŁOS opowiedzieć sobie to czego właśnie się nauczyliśmy lub prosimy kogoś by nas z tego przepytał. Możemy również wykonać mapę myśli z tego czego właśnie się dowiedzieliśmy.
Dopiero po takiej powtórce otwieramy książkę i sprawdzamy, czy to co zapisaliśmy (lub mówiliśmy na głos) jest prawidłowe. Jeśli popełnimy gdzieś błąd, to dobrze! Od razu poprawiamy (nie ścieramy) nasz błąd jakimś kolorowym długopisem i szansa, że ten błąd popełnimy ponownie mocno spada.
Tony Buzan zaleca, aby powtarzać nowo przyswojony materiał w następujących odstępach: zaraz po nauce, następnego dnia, tydzień później, miesiąc później oraz trzy do sześciu miesięcy po pierwszym nauczeniu się materiału. Wówczas dobrze oswoimy się z materiałem i stanie się on „naszą wiedzą”.
Najlepszym sposobem by pamiętać coś na dłużej jest używanie podczas nauki technik pamięciowych. Pozwalają nam one panować nad naszą pamięcią. Gdy jakaś informacja jest dla nas ważna i chcemy zapamiętać ją na dłużej – wykonujemy aktywną powtórkę. Gdy w naukę zaangażujemy naszą wyobraźnię, nasze zmysły, uczucia wtedy jest duża szansa, że wiedza zostanie w naszej głowie na dłużej. Z kolei jeśli uczymy się tylko na kartkówkę lub sprawdzian i wiemy że raczej ta wiedza nie będzie nam w przyszłości potrzebna – nie ma konieczności, by to za jakiś czas powtarzać.
Ćwiczenia na pamięć krótkotrwałą
Dobrym sposobem ćwiczenia pamięci krótkotrwałej jest po przeczytaniu artykułu lub rozdziału książki próba opowiedzenia własnymi słowami tego czego właśnie się dowiedzieliśmy. Z dziećmi można to zadanie wykonać w taki sposób, że czytamy dziecku jakieś opowiadanie lub artykuł (najlepiej by było tam dużo różnych informacji) i po przeczytaniu zadajemy pytania o różne szczegóły, których można było dowiedzieć się z tego tekstu. W ten sposób ćwiczymy z dzieckiem uwagę słuchową, która jest szczególnie istotna, gdy dziecko uczy się w szkole i musi pamiętać z lekcji wiele informacji. Starszemu dziecku można zaproponować np. zrobienie mapy myśli, w której przedstawi to, co zapamiętało z usłyszanego tekstu lub artykułu.
Kolejnym ciekawą propozycją ćwiczenia pamięci krótkotrwałej (i przy okazji spostrzegawczości) jest np. zapamiętywanie szczegółów ze zdjęcia. Pokazujemy dziecku jakiś obrazek na około pół minuty i po tym czasie zadajemy pytania o szczegóły, które można było na nim zobaczyć.
Ćwiczenia na pamięć długotrwałą
Aby wzmacniać pamięć długotrwałą warto robić zadania z przerwami. Czyli zapamiętujemy jakieś informacje lub wykonujemy któreś z poprzednio zaproponowanych ćwiczeń, ale odpowiedzi udzielamy dopiero po kilkudziesięciu minutach lub kilku godzinach. Najlepiej w tego typu ćwiczeniach zastosować odpowiednie techniki pamięciowe i od razu po zakończeniu zapamiętywania wykonać krótką aktywną powtórkę, dzięki której nasz mózg będzie wiedział, że chcemy zapamiętać tą informację na dłużej.
Świetnym pomysłem na stymulowanie pamięci długotrwałej jest również pamiętanie np. o wizytach lekarskich czy potrzebnych nam kodach czy hasłach. Gdy zapamiętamy jakieś dane (najlepiej z użyciem techniki pamięciowej) powtórzmy sobie je np. wieczorem, później na drugi dzień, potem za kilka dni, na tydzień. Tego typu ćwiczenia mają podwójną korzyść: nie tylko usprawniają naszą pamięć, ale również dają nam poczucie bezpieczeństwa, że poradzimy sobie bez kalendarza.
Kursy pamięci online dla dzieci i dorosłych
Taki intensywny kurs pamięci daje świetną bazę, która w przypadku dzieci i młodzieży przygotowuje ich do podjęcia wyzwań na kolejnych etapach edukacji, a w przypadku dorosłych – pomaga i usprawnia ich pracę, pomaga zdać ważne egzaminy czy po prostu usprawnia i ułatwia życie codzienne.