Ćwiczenia na koncentrację
Brak koncentracji – przyczyny
Brak koncentracji uwagi to jeden z głównych problemów zarówno u dzieci jak i dorosłych. Ilość docierających do naszego mózgu bodźców sprawia, że coraz trudniej skupiamy uwagę, na rzeczach ważnych. Dzwoniący telefon, powiadomienie, muzyka, kolorowe reklamy. Już od samego rana nasz mózg musi wykonać wiele zadań zanim dotrzemy do szkoły czy pracy. On nieustannie filtruje wszystkie docierające do nas bodźce, by nasza codzienność nas nie przytłoczyła.
Pewnie kojarzysz ten moment dnia kiedy jesteś już zmęczony, musisz zrobić listę zakupów na cały tydzień, a z kilku stron docierają różne odgłosy. Twoje dziecko przypomniało sobie o tym, że jutro na plastykę potrzebuje brokatu, telefon dzwoni z kolejną ofertą fotowoltaiki, pies szczeka, w telewizji znowu ktoś się kłóci. Masz dość? Chcesz tylko napisać w spokoju listę zakupów? Niestety, nie zmienimy tego jak funkcjonuje teraz świat, ale możemy podpowiedzieć Ci co zrobić, byś Ty funkcjonował w nim lepiej. Wystarczą ćwiczenia na koncentrację uwagi. W tym artykule podpowiemy jakie są przyczyny braku koncentracji u dzieci i dorosłych oraz jak ćwiczyć koncentrację by zwiększyć swoją efektywność.
Rodzaje koncentracji
Koncentracja oczekująca na bodziec
Warto zacząć od podstawowej informacji. W naszym mózgu istnieją 3 sieci neuronowe odpowiedzialne za koncentrację. Pierwszą z nich, najbardziej podstawową, jest koncentracja oczekująca na bodziec. Jest to koncentracja uwagi, która jest wpisana w mechanizmy obronne naszego organizmu. Była ona niezwykle potrzebna już naszym przodkom, którzy dzięki swoim zmysłom odbierali informacje ze środowiska, zarówno te korzystne jak i zagrażające. Ta umiejętność i gotowość na bodźce pozwoliła im przetrwać, ale również się rozwijać. Obecnie również ta umiejętność jest nieoceniona. Jednak z biegiem lat ma ona zdecydowanie pod górkę.
W głównej mierze na przeszkodzie w jej pracy stoją wszelkiego rodzaju rozpraszacze takie jak telefony, laptopy, smartwatche itp. Zdecydowanie nie pomagają one naszej koncentracji. Każdy bodziec, który uaktywnia ten rodzaj koncentracji uwagi – wyłącza pozostałe! Aby temu zapobiec spróbuj wykonać poniższe kroki: po pierwsze wyłącz wszystkie powiadomienia, odłóż telefon daleko. Jeśli to nie pomoże, przekaż swój telefon zaufanej osobie i powiedz, że może Ci go oddać dopiero po upływie określonej ilości czasu. Stwórz w swoim pokoju warunki, w których nie będziesz co chwilę otrzymywał nowego bodźca takiego jak sygnał zegarka, włączony telewizor lub ktoś przechodzący co chwilę obok Ciebie.
Koncentracja skupiająca się na danej czynności
Druga sieć neuronowa odpowiedzialna za koncentrację uwagi to koncentracja skupiająca się na danej czynności. To dzięki niej umiemy skupić się na nauce, na prowadzeniu samochodu czy pieczeniu ciasta. To nad tym rodzajem koncentracji chcemy pracować, ponieważ to on doprowadza do wykonania działań z naszej listy zadań. Jeśli koncentracja ta nie jest odpowiednio wyćwiczona zamiast wykonywać jakieś zadanie będziemy nieustanie pochylać się nad innymi czynnościami, które mogą być bardziej atrakcyjne dla naszego mózgu w danym momencie. Naturalną sytuacją jest moment, w którym gdy usłyszymy powiadomienie z telefonu to nasze zainteresowanie się treścią książki od historii szybko przeniesie się na telefon – przecież powiadomienie oznacza, że wydarzyło się coś, na co MUSISZ zareagować.
Koncentracja na odległym celu
Trzeci rodzaj koncentracji uwagi to koncentracja na odległym celu, nazywana również motywacją. Jest ona wyjątkowa, ponieważ posiadają ją jedynie ludzie. Pozwala nam ona wykonywać pewne czynności w czasie teraźniejszym wiedząc, że efekty tej pracy zbierzemy w czasie przyszłym.
Wszystkie te rodzaje koncentracji funkcjonują względem hierarchii ważności. Nasz mózg najbardziej priorytetowo traktuje koncentrację oczekującą na bodziec, ponieważ to właśnie ona może uratować nasze życie. Dlatego nawet będąc bardzo skoncentrowanym na danej czynności, słysząc głośny odgłos sprawdzimy czy nie był on zagrażający dla naszego życia. To czy wrócimy do wykonywanego zadania zależy już od naszej silnej woli i odbytego treningu. Oznacza to, że podstawową wiedzą na temat koncentracji uwagi jest to, że zdrowy mózg zawsze będzie ulegał rozproszeniom i tylko od nas zależy czy nauczymy się z tym żyć i dobrze na te rozproszenia reagować.
Jak ćwiczyć koncentrację u dziecka i dorosłego?
Co zrobić aby nasz mózg jak najszybciej wracał do stanu koncentracji uwagi ze stanu rozproszenia? Przede wszystkim nie uda nam się wyeliminować wszystkich rozproszeń, ale możemy nauczyć się tego, że jeśli coś nas rozproszy powrócimy do wykonywanych zadań. Takie ćwiczenia na koncentrację wykonujemy podczas kursu Best Brain – Nowy Wymiar Edukacji. Jest to trudne, ale jak najbardziej można to zrobić! Trening czyni mistrza. Aby do tego dojść, przede wszystkim musimy nauczyć się ignorować bodźce, które już wiemy, że są dla nas bezpieczne i wrócić swoją koncentracją uwagi do pierwotnego zajęcia.
Ćwiczenia na koncentrację uwagi
Koncentracja uwagi pod presją czasu
Pierwsze ćwiczenie na koncentrację to „Presja czasu” – jest ono podobne do tak zwanej gry Państwa-Miasta na jedną kategorię. Na czym ono polega? Wybieramy kategorię na przykład rośliny, zwierzęta, przedmioty. Następnie wybieramy jedną literę alfabetu. Ustawiamy stoper na 30 sekund lub minutę i rozpoczynamy ćwiczenie. Naszym zadaniem jest wypisanie jak największej liczby elementów z danej kategorii na wybraną literę. Warto pamiętać o tym, by nie wydłużać niepotrzebnie czasu.
Nasz mózg świetnie radzi sobie pod presją – nawet, jeżeli odczuwasz związany z nią dyskomfort. Przydatna w tym ćwiczeniu jest obecność drugiej osoby, ponieważ może ona również wystąpić w roli osoby rozpraszającej. Może ona w tym czasie śpiewać, zagadywać, opowiadać śmieszne historie, skakać, klaskać. Wzmocni to Twoją uwagę, ponieważ jeszcze bardziej będziesz musiał skupić się na zadaniu. Ponadto w momencie, w którym się rozproszysz, świadomość upływającego czasu zmusi Cię do jak najszybszego powrotu do wypisywania elementów na daną literę. Jeśli ćwiczysz sam, być może warto włączyć jakiś program polityczny, gdzie emocje sięgają zenitu? Uwierz, że nie będzie ci łatwo wykonać tego zdania, gdy nad uchem ktoś będzie się kłócił. Musisz jednak cały czas wracać do wykonywania zadania!
Koncentracja uwagi w rozproszeniu
Do kolejnego ćwiczenia na koncentrację przyda się telewizor, głośna rozmowa czy intersujący się podcast. Weź z kuchni czy łazienki kilka produktów z kodami kreskowymi. Następnie ustaw stoper na 60 sekund i spróbuj dodać wszystkie cyferki z kodu kreskowego w ustawionym czasie. Z każdym produktem zmniejszaj czas przewidziany na dodawanie. Pamiętaj, że rozpraszacze muszą być ciekawe, atrakcyjne, głośne.
Inną wersją tego samego ćwiczenia jest odejmowanie w miejscu zatłoczonym, głośnym, gdzie dochodzi do nas bardzo dużo bodźców. Przykładowo czekając w kolejce do lekarza, na dworcu, czekając na odebranie dziecka z zajęć spróbuj odejmować od 200 kolejne 13, aż zejdziesz poniżej 0 (200-13 = 187, 187 -13 =174…). Jeśli te same ćwiczenia chcesz wykonać ze swoim dzieckiem wystarczy zmniejszyć ich trudność lub zwiększyć czas. Pamiętaj! W tym ćwiczeniu nie chodzi o doskonalenie umiejętności odejmowania czy dodawania, możesz popełniać błędy! Teraz ćwiczysz swoją koncentrację, dokładność przyjdzie z czasem. Jeśli już chwilę trenujecie, ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie delikatnej rywalizacji między Tobą a dzieckiem.
Ćwiczenie na koncentrację dla dzieci
Kolejnym ćwiczeniem na koncentrację, które świetnie sprawdzi się również u dzieci, ale również dorosłych jest zadanie, do którego wykorzystać trzeba kartkę i długopis. Na kartce rysujemy prosty obrazek. Kółko, kreska, dwa trójkąty i mała kropka w rogu wystarczy. Następnie ustawiamy stoper na 30 sekund i prosimy dziecko, żeby jak najdokładniej przerysowało obrazek na swoją kartkę w ustawionym czasie i zaczynamy rozpraszanie wraz z pierwszą sekundą ćwiczenia. Następnie zamieniamy się zadaniami. Po pewnym czasie możecie zmodyfikować to ćwiczenie i najpierw zapamiętać rysunek podczas 30 sekund z rozpraszaniem i dopiero po upływie czasu przerysować z pamięci.
Najważniejsza rzecz w ćwiczeniach na koncentrację
Ćwiczeń na koncentrację może być wiele, to tylko kilka przykładów. Pamiętaj, że podstawą ćwiczeń na koncentrację uwagi jest praca pod presją czasu i porządne rozpraszanie! To dzięki tym dwóm czynnościom być może już niedługo zapamiętasz imię i nazwisko podane Ci przez telefon, podczas rozmowy w centrum handlowym przed świętami, a Twoje dziecko będzie wiedziało co pani zadała jako pracę domową, chwilę po tym jak zadzwonił dzwonek. A teraz nie pozostaje nam nic innego jak życzyć Ci samych kreatywnych sposobów na rozpraszanie!